Στις 16 Νοεμβρίου, κι ενώ ο πρόεδρος Ομπάμα βρισκόταν ήδη στην Κίνα, ο Πωλ Κρούγκμαν προειδοποιούσε από τη στήλη του στους New York Times ότι "εκτός κι αν η Κίνα αλλάξει τρόπους, ελλοχεύει μια δυνητικά άσχημη αντιπαράθεση".
Τη σκυτάλη πήρε ο Μάρτιν Γουλφ των Financial Times στις 18 Νοεμβρίου ο οποίος προέτρεπε τον Ομπάμα να συμπεριφερθεί στους Κινέζους με τρόπο που να υποδηλώνει τη δυνατότητα "των δημοκρατιών να αλλάζουν ταχέως τη στάση τους και το ανοιχτό τους χέρι να μετατρέπεται σε σφιγμένη γροθιά".
Το λιμπρέτο πλαισιώθηκε από την επική άρια του Άμπροουζ Έβανς-Πρίτσαρντ στον βρετανικό Telegraph: "Είναι της μόδας να μιλάμε για την Αμερική σαν την ικέτιδα δύναμη. Όμως αυτό παρερμηνεύει τη στρατηγική ισορροπία. Η Ουάσιγκτον μπορεί ανά πάσα στιγμή να κάνει την Κίνα να γονατίσει κλείνοντας την αγορά των ΗΠΑ. Εδώ δεν υπάρχουν συμμετρίες. Η οποιαδήποτε κίνηση από την πλευρά του Πεκίνου να ρευστοποιήσει τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα θα μπορούσε να εξουδετερωθεί - in extremis - ελέγχοντας τις ροές κεφαλαίου. Τα καλά εξοπλισμένα κυρίαρχα κράτη μπορούν να κάνουν ότι θέλουν".
Τι απέγιναν οι ελεύθερες αγορές και η χωρίς προσκόμματα κίνηση κεφαλαίων; Πότε ξύπνησε και πάλι ο Λεβιάθαν του "κυρίαρχου κράτους"; Κι από πότε η "στάση πληρωμών" λέγεται "έλεγχος ροών κεφαλαίου"; Πόσο τιποτένιοι είναι οι καλαμαράδες όταν οι καταστάσεις πιεστούν ... in extremis.
Είναι ανατριχιαστική η είδηση που μας δίνει το STOP-CARTEL. Υπερβαίνουν τους 200 οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες που από τις αρχές του 2009 έχουν προβεί στο απονενοημένο διάβημα της αυτοχειρίας. Δεν ξέρω αν τα θύματα της γρίππης υπερβούν τα 200, αλλά βλέπω ότι τα θύματα της κρίσης - πραγματικά, μετρημένα πτώματα που κρέμουνται από τα νταβάνια με τριχιές, καλώδια και γαμπριάτικες γραβάτες - δεν προξενούν και τόση ανησυχία στους μαέστρους της κακόφωνης ορχήστρας που αποκαλείται "ενημέρωση". Ύστατη πράξη ελευθερίας αποκαλούσε ο Καμύ την αυτοκτονία. Αλίμονο!
"Τρεις Ρώσοι άστεγοι αφού πρώτα δολοφόνησαν άγρια έναν 25χρονο άνδρα, έπειτα έκοψαν το σώμα, κατανάλωσαν ένα μέρος του και πούλησαν ότι απέμεινε σε ένα κατάστημα με κεμπάπ", διαβάζω στο ΤVXS
Στις "πρωτόγονες" μορφές του ο κανίβαλος έτρωγε από την ανθρώπινη σάρκα την οποία προσέφερε θυσία στους θεούς. Στη σύγχρονη εκδοχή του 21ου αιώνα κανιβαλισμός σημαίνει να τρως το ανθρώπινο σώμα και το υπόλοιπο να το προσφέρεις στην αγορά. Δηλαδή, πρώτα παίρνεις την αξία χρήσης που σου αναλογεί και το υπόλοιπο το μετατρέπεις σε ανταλλακτική αξία.
Υπάρχει άραγε πιο χτυπητή επιβεβαίωση του πόσο ακραία μπορεί να είναι η "θεοποίηση" της αγοράς; Και συνάμα πόσο κανιβαλιστική; Ο κύκλος έχει πάντα την τάση να κλείνει...
Την Τρίτη 3 Νοεμβρίου το Ελληνικό Δημόσιο προέβη στην έκδοση νέου ομολόγου 15ετούς διάρκειας. Το ενδιαφέρον, όπως αναμενόταν, ήταν ιδιαιτέρως ηυξημένο λόγω και του ελκυστικού "καπέλου" που αυτήν τη φορά ανήλθε, ούτε λίγο ούτε πολύ, στο 1,42% σε σχέση με τα mid-swaps της Ευρωζώνης - δηλαδή καπέλο ψηλότερο κι από αυτό της παραπαίουσας Ιρλανδίας!
Έτσι το επιτόκιο, κοινώς κουπονάκι, του μαγικού χαρτιού ανέρχεται στο ταπεινό 5,3%. Βάλε και τη διαφορά διότι η τιμή έκδοσης διαμορφώθηκε στο 99,122 του αρτίου, βάλε και κάτι προμήθειες - pas mal, pas mal για τον Οίκο του Χρήματος. Από τη δημοπρασία αυτή τελικώς αντλήθηκαν, ούτε λίγο ούτε πολύ, 7 δισ.€. Νονές της σεμνής και σεπτής αυτής τελετής οι κκ Credit Suisse, Deutsche Bank, HSBC, SGCIB και από κοντά φυσικά και η Εθνικούλα μας - "Η Μεγάλη μας Φίλη" και "Οι Μεγάλοι μας Φίλοι" δηλαδή...
Ας επικαιροποιήσουμε όμως για νηοστή φορά τα στοιχεία του φετινού δημόσιου δανεισμού (βαρέθηκα πια - άντε να κλείσει ο χρόνος να τελειώνουμε). Λοιπόν το κατάστιχό μας λέει ότι από 1η Ιανουαρίου 2009 ο ακαθάριστος δανεισμός του Δημοσίου είναι:
3,15 δισ.€ από τα έντοκα γραμμάτια του Ιανουαρίου, συν
5,5 δισ.€ από τα 5ετή ομόλογα, συν
2,8 δισ.€ από το 4ετές ομόλογο με private placement στις 6 Φεβρουαρίου, συν
7 δισ.€ από το 3ετές ομόλογο, συν
7,5 δισ.€ από το 10ετές ομόλογο, συν
3 δισ.€ από το 4ετές ομόλογο με private placement στις 24 Μαρτίου, συν
7 δισ.€ από το 5ετές ομόλογο στις 31 Μαρτίου, συν
2,03 δισ.€ από τα έντοκα γραμμάτια στις 7 Απριλίου, συν
2,08 δισ.€ από τα έντοκα γραμμάτια στις 14 Απριλίου, συν
7,5 δισ.€ από το 3ετές ομόλογο στις 27 Απριλίου
8 δισ.€ από το 10ετές ομόλογο στις 2 Ιουνίου
1,82 δισ.€ από τα 6μηνα και ετήσια έντοκα γραμμάτια στις 14 Ιουλίου
2,4 δισ.€ από τα 3μηνα έντοκα γραμμάτια στις 21 Ιουλίου
1,28 δισ.€ από τα 6μηνα έντοκα γραμμάτια στις 13 Οκτωβρίου
1,28 δισ.€ από τα 12μηνα έντοκα γραμμάτια στις 13 Οκτωβρίου
2,4 δισ.€ από τα 3μηνα έντοκα γραμμάτια στις 19 Οκτωβρίου
7 δισ.€ από το 15ετές ομόλογο στις 3 Νοεμβρίου
Άρα ως σήμερα (13/11/09) το σύνολο του φετινού ακαθάριστου δανεισμού ανέρχεται στα 71,74 δισ.€. Υπενθυμίζεται ότι στον ψηφισμένο από το Κοινοβούλιο κρατικό προϋπολογισμό Αλογοσκούφη για το 2009 είχε προβλεφθεί ότι οι δανειακές ανάγκες της κεντρικής κυβέρνησης θα ανέρχονταν στα 40,7 δισ.€. Στη συνέχεια το ποσό αυτό ανέβηκε στα 42 δισ.€ και το Φεβρουάριο αναθεωρήθηκε (ανοδικά πάντα!) στα 43,7 δισ.€. Την Τρίτη 28 Απριλίου η μπάλα έφυγε πολύ πιο μακριά και το δανειακό πρόγραμμα εκτινάχθηκε στα 50 δισ.€. Ύστερα το δανειακό πρόγραμμα όχι μόνο ξεπέρασε τον (πολλάκις αναθεωρημένο) στόχο των 55 δισ.€ αλλά βρέθηκε και μια ανάσα από το φράγμα των 60 δισ.€. Τώρα κι αυτό το 60άρι αποτελεί πια παρελθόν καθώς περάσαμε τα 70 δισ.€ και βλέπουμε..
Το 1932, κι ενώ η Μεγάλη Ύφεση κατέτρωγε την παγκόσμια οικονομία, μια κωμόπολη της Αυστρίας ονόματι Woergl αντέδρασε εισάγοντας ένα ειδικό νόμισμα που βασιζόταν στις ιδέες του Γερμανοβέλγου θεωρητικού Silvio Gesell. Ο Gesell, ορκισμένος εχθρός του τόκου και της προσόδου, είχε σχεδιάσει ένα νόμισμα, το Stamp Scrip, του οποίου μία βασική προδιαγραφή ήταν να υποτιμάται εάν δεν κυκλοφορεί.
Η ιδέα ήταν απλή. Στην πίσω πλευρά του χαρτονομίσματος υπήρχαν 12 κουτάκια για κάθε μήνα. Στο κάθε κουτί έπρεπε για τον αντίστοιχο μήνα να κολληθεί ένα χαρτόσημο που κόστιζε 1% της ονομαστικής αξίας του τραπεζογραμματίου. Μόνο αν ήταν κολλημένο το χαρτόσημο του τρέχοντος μήνα - και όλων των προηγούμενων - μπορούσε να γίνει δεκτό το νόμισμα στις συναλλαγές.
Έτσι, για παράδειγμα, αν σήμερα είχα στα χέρια μου ένα χαρτονόμισμα Scrip αξίας 10 € θα μπορούσα να το χρησιμοποιήσω μόνο αν στην πίσω πλευρά του ήταν κολλημένα 11 χαρτόσημα (Ιανουάριος - Νοέμβριος) αξίας 10 σεντς το καθένα, άρα συνολικά 11*10=1,10€. Ο σκοπός του Gesell ήταν να δημιουργήσει ένα νόμισμα του οποίου ο κάτοχος θα είχε κίνητρο να το ξεφορτωθεί και άρα να συμβάλλει στην ταχύτητα της κυκλοφορίας του. Παράλληλα αυξάνεται πολύ το κόστος αποθησαυρισμού καθώς ο κάτοχός του θα πρέπει κάθε μήνα να αγοράζει το αντίστοιχο χαρτόσημο: δηλαδή μια μορφή αρνητικού τόκου! Σημασία έχει ότι όσο πιο πολλά χέρια αλλάζει το χρήμα τόσο πιο πολύ μοιράζεται το κόστος ενοικίασής του. Έτσι, αν πάρουμε το 10ευρο του παραδείγματος και υποθέσουμε ότι αυτό έχει αλλάξει χέρια 100 φορές στο διάστημα Ιανουαρίου - Νοεμβρίου το μέσο κόστος είναι 1,10€ δια 100 δηλαδή 1,1 σεντ ενώ αν έχει αλλάξει χέρια 200 φορές είναι 0,55 σεντ.
Το Scrip αποδείχθηκε ιδιαίτερα επιτυχημένο στο Woergl καθώς μείωσε την ανεργία και αύξησε τη ρευστότητα. Ως αποτέλεσμα κι άλλες αυστριακές πόλεις μιμήθηκαν τη μικρή Τυρολέζικη κώμη οπότε παρενέβησαν οι αυστριακές αρχές κι απαγόρευσαν την κυκλοφορία του.
Σήμερα το Scrip κάνει και πάλι την εμφάνισή του καθώς διάφορες ανά τον κόσμο τοπικές κοινότητες (Γερμανία, ΗΠΑ, Βρετανία, Ν. Ζηλανδία) πειραματίζονται με διάφορες εκδοχές νομισμάτων τοπικής κυκλοφορίας που βασίζονται στο υποτιμούμενο Scrip του Silvio Gesell. Μάλιστα στη Γερμανία το φαινόμενο τράβηξε την προσοχή (ποιου άλλου;) της Ομοσπονδιακής Τράπεζας η οποία σε μελέτη της (δείτε την εδώ) έκρινε ότι τα 16 (!) περιφερειακά νομίσματα που κυκλοφορούν στη Γερμανία αντιπροσωπεύουν αμελητέο ποσοστό των συνολικού κυκλοφορούντος χρήματος και άρα μπορεί (για την ώρα) να επιδειχθεί μια "ανοχή" απέναντι σε αυτήν την εκκεντρικότητα. Ίδωμεν..
Η διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας, αυτής που παλιά αυτοσυστηνόταν ως η "μεγάλη μας φίλη", αποδεικνύει καθημερινά πόσο βαθιά έχει προσχωρήσει στο νεοφιλελεύθερο δόγμα της σκληρής, αντεργατικής πολιτικής.
Έχει συγκροτηθεί μια ολιγομελής ομάδα χρυσοπληρωμένων γκόλντεν μπόις που με τις πλάτες του δημόσιου χρέους, των κρατικών ομολόγων και των χρημάτων των ασφαλιστικών ταμείων κάνουν εύκολους τραπεζίτικους τσαμπουκάδες στα μικρά, πτωχά Βαλκάνια για να δικαιολογήσουν τα μπόνους και τα λουξ λάιφ στάιλ που έχουν το προνόμιο να διάγουν. Όμως φαίνεται ότι δεν αρκούνται στην απόλαυση αυτών των προνομίων και θέλουν διακαώς να αφαιρέσουν τα δικαιώματα όλων των άλλων που δεν ανήκουν στο σινάφι τους.
Εδώ και καιρό η διοίκηση της ΕΤΕ έχει θέσει εαυτόν επικεφαλής της ολιγομελούς εγχώριας ελίτ των τραπεζιτών και πλέον ενεργεί σαν δύναμη κρούσης εναντίον των εργατικών κεκτημένων. Έτσι η διοίκηση της ΕΤΕ έχει μετατραπεί στη βραχεία κεφαλή της "Μακεδονικής Φάλαγγας" και επεμβαίνει "καθαρίζοντας" για λογαριασμό όλων των άλλων τραπεζών. Δεν ξέρω αν υπάρχουν "συμβόλαια συνδικαλιστικών θανάτων" αλλά αν υπήρχαν η παρούσα διοίκηση της ΕΤΕ θα είχε συγγράψει το επίσημο επιχειρησιακό εγχειρίδιο.
Στρατηγικός της στόχος είναι ο αφανισμός των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας (ΣΣΕ) και ο εξοστρακισμός των οργανωμένων δυνάμεων της εργασίας σε μια αχανή και σκοτεινή στέππα εξατομίκευσης. Μπροστά στην εκπλήρωση του στόχου αυτού η γιάπικη διευθυντική ελίτ της ΕΤΕ δεν ωχριά σε τίποτα. Γι αυτήν οι θεσμοί υφίστανται μόνο αν εξυπηρετούν τα στενά ίδια συμφέροντά της. Δικαίωμα συλλογικής έκφρασης και αντιπροσώπευσης έχει μόνο η Ελληνική Ένωση Τραπεζών της οποίας έχει, ατύπως αλλά ουσιωδώς, τεθεί επικεφαλής. Οι χιλιάδες εργαζόμενοι της ΕΤΕ (και των άλλων τραπεζών) πρέπει να μετατραπούν σε άβουλες, απρόσωπες κι εντέλει καθυποταγμένες μονάδες χωρίς δικαιώματα εκπροσώπησης και διεκδίκησης.
Το ποτήρι ξεχείλισε με την τελευταία κίνησή της που δείχνει το σεβασμό της (ή μάλλον την απαξίωσή της) προς τους θεσμούς της πολιτείας όταν οι αποφάσεις αυτών των θεσμών δεν την βολεύουν. Δεν της άρεσε λοιπόν η απόφαση του Οργανισμού Διαμεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ) για τη ΣΣΕ και άσκησε αγωγή κατά του ΟΜΕΔ και της ΟΤΟΕ. Μήπως "Η Μεγάλη μας Φίλη" έχει πια γίνει "Οι Μεγάλοι μας Φίλοι";
Συνειδητοποιώντας την αναλγησία του τραπεζικού κατεστημένου, η αυτοδιοίκηση στην Κομητεία του Έσσεξ στην Αγγλία προέβη σε μια αυτονόητη πράξη: την ίδρυση τράπεζας.
Είναι η πρώτη τράπεζα που ιδρύει η αυτοδιοίκηση στη Βρετανία μετά τα όσα τραγικά συνέβησαν στο τραπεζικό σύστημα της χώρας το 2008-9. Κατά κάποιο τρόπο αναβιώνεται μια παράδοση που παραλίγο να ξεχαστεί αφού το 1976 έκλεισε και η τελευταία τράπεζα της αυτοδιοίκησης στη Βρετανία, η Δημοτική Τράπεζα του Μπέρμιγχαμ. Τώρα όμως το παιχνίδι αλλάζει και πάλι. Το Έσσεξ θα κινηθεί και στα χνάρια των μικρών community banks των ΗΠΑ χρηματοδοτώντας μικρομεσαίες επιχειρήσεις της κομητείας. Για το σκοπό αυτό έχει ήδη εκχωρήσει ποσό 50 εκατ. λιρών για να διευκολύνει τη ρευστότητα των τοπικών επιχειρήσεων με δάνεια ως 100.000 λίρες. Ακούγεται ότι και άλλοι ΟΤΑ της Βρετανίας ετοιμάζουν ανάλογα σχέδια προκειμένου να αντιμετωπίσουν την κρίση. Σιγά-σιγά διαμορφώνεται στη βάση των τοπικών κοινωνιών μια εναλλακτική πρόταση τραπεζικής που καλό είναι να διευρύνει το ακροατήριό της αλλά και την .. πελατεία της.
Το 2009 οι 48 από τις 50 πολιτείες των ΗΠΑ θα κλείσουν τους προϋπολογισμούς τους με τεράστια ελλείμματα. Μερικές, όπως η Καλιφόρνια, θα εξακολουθήσουν να βρίσκονται στα πρόθυρα της πτώχευσης, ίσως κα να τα διαβούν! Όμως η Βόρεια Ντακότα (και ίσως η Μοντάνα) θα έχουν πλεόνασμα. Το πλεόνασμα στη Β. Ντακότα θα είναι το υψηλότερο στην ιστορία της και θα ανέλθει στα 1,3 δισ. δολάρια. Μη βιαστείτε να πείτε ότι η Β. Ντακότα ασκεί σφικτή μονεταριστική πολιτική. Διότι να ξέρετε ότι "σκοράρει" και σε άλλα βασικά οικονομικά μεγέθη, όπως οι μισθοί και το εισόδημα. Αναρωτιέται βέβαια κανείς αν αποτελεί απλή σύμπτωση το γεγονός ότι η Β. Ντακότα είναι η μόνη πολιτεία των ΗΠΑ που διαθέτει δική της δημόσια τράπεζα. Η Bank of North Dakota ιδρύθηκε το 1919 για να προστατεύσει τους κατοίκους της από τις ληστρικές πρακτικές των οικονομικών βαρόνων των μεγάλων τραπεζών, των μεσαζόντων και των σιδηροδρόμων. Σήμερα λειτουργεί μόνο σαν "τράπεζα τραπεζών" (bank of banks) αλλά και πάλι φαίνεται να διαδραματίζει στρατηγικό ρόλο στην προσφορά χρήματος στην πολιτεία. Η Πολιτεία καθώς και όλοι οι οργανισμοί που εποπτεύει είναι υποχρεωμένοι να καταθέτουν τα χρήματά τους στη δημόσια αυτή τράπεζα. Αυτό της εξασφαλίζει ευρεία κεφαλαιακή βάση και υψηλή ικανότητα υπομόχλευσης. Λειτουργεί δε όχι με γνώμονα την κερδοφορία αλλά το δημόσιο συμφέρον της πολιτείας και των κατοίκων της. Απλά πράγματα...
Για περισσότερα δείτε εδώ καθώς κι εδώ από την Ellen Brown συγγραφέα ενός από τα πιο ενδιαφέροντα βιβλία για το μηχανισμό του χρέους, του Web of Debt.
Η είδηση είναι απλή: την περασμένη Πέμπτη ακτιβιστές περιβαλλοντικών οργανώσεων απέτρεψαν τη συνεδρίαση του λόμπυ BusinessEurope στο κοινοτικό κτήριο "Καρλομάγνος" στις Βρυξέλλες.
Οι διαστάσεις του θέματος είναι πολλές θα επιμείνω όμως σε μία, τη συμβολική. Δεν πιστεύω ότι το πανίσχυρο επιχειρηματικό λόμπυ που ακούει στο εμπρόθετα αποστειρωμένο και γκρίζο όνομα BusinessEurope έχει ανάγκη "φιλοξενίας" από την Κομισιόν αφού οι πόροι που διαθέτει του επιτρέπουν να οικοδομήσει, αν χρειαστεί, δέκα "Καρλομάγνους" - ή μήπως έχουν χτίσει κι αυτό που υπάρχει;!
Άρα η απόφαση της Κομισιόν να συνεδριάσει το BusinessEurope σε αυτό το αρχιτεκτονικό τερατούργημα που φέρει το επίσης τερατουργηματικό όνομα "Καρλομάγνος" - και εκτρωματικά τερατουργήματα είναι όλα σχεδόν τα κτήρια της ΕΕ - υποδεικνύει κάτι άλλο, εξόχως συμβολικό. Δηλονότι, η επιχειρηματική ελίτ, η οποία επηρεάζει τη λήψη σημαντικών αποφάσεων σε μια ΕΕ που ολοένα και πιο πολύ απομονώνει θεσμικά τον δημοκρατικό έλεγχο και τη λογοδοσία, μπορεί ελεύθερα να συνεδριάζει στα κτήρια της διοίκησης όποτε το επιθυμεί (το γεγονός συμβαίνει για δεύτερη φορά). Φανταστείτε δηλαδή τον ΣΕΒ να συνεδριάζει στο Υπουργείο Οικονομίας, την Confederation of British Industries να συσκέπτεται στο Whitehall ή τα μέλη του αμερικανικού Chamber of Commerce να έχουν σα στέκι το Καπιτώλιο.
Δεν θα εκπλαγώ αν σε λίγο καιρό η Κομισιόν συνεδριάζει στα γραφεία του BusinessEurope. Να μην μπαίνουν και στον κόπο οι άνθρωποι..
ΥΓ: Για να μην ξεχνάμε και τα παλιά: πόσες και πόσες δεν είναι οι αποφάσεις οικονομικής πολιτικής που στο παρελθόν πάρθηκαν στα κτήρια του ΣΕΒ;
Ο Daniel Ellsberg έγινε πρωτοσέλιδο το 1971 όταν διέρρευσε στους New York Times τα περίφημα "Pentagon Papers". Στα έγγραφα αυτά φαινόταν καθαρά ότι ενώ ο τότε Αμερικανός Πρόεδρος Λύντον Τζόνσον ήξερε ότι θα οι ΗΠΑ θα έχαναν τον πόλεμο στο Βιετνάμ αποφάσισε να κλιμακώσει την αμερικανική στρατιωτική εμπλοκή μόνο και μόνο για να μην κατηγορηθεί για πολιτική δειλία από το στρατιωτικό κατεστημένο. Το ενδιαφέρον είναι ότι κατά την άποψη του Ellsberg το ίδιο συμβαίνει και σήμερα: ενώ ο Ομπάμα διαισθάνεται ότι το Αφγανιστάν αποτελεί αδιέξοδο τελικά θα πιεσθεί και θα παρασυρθεί σε μια εκ των προτέρων αδιέξοδη εμπλοκή υποκύπτοντας στους ωμούς εκβιασμούς των ¨γερακιών" - κι αυτό ανεξάρτητα από το αν θα επιφέρει απώλειες πάρα πολλών ανθρώπινων ζωών.
Επίσης να πούμε ότι η υπόθεση Ellsberg μόλις έγινε και ταινία με τίτλο "The Most Dangerous Man in America: Daniel Ellsberg and the Pentagon Papers". Την περιμένουμε με ενδιαφέρον. Ως τότε ας πάρουμε μια πρόγευση από το τρέιλερ:
Έχουμε πει πολλά για το χορό των ελληνικών τραπεζών γύρω από το παχύσαρκο κουφάρι του δημόσιου δανεισμού καθόλη τη διάρκεια της κρίσης - κρίσης που βεβαίως για τις Κυρίες του Οίκου του Χρήματος έφερε χρυσοφόρες ευκαιρίες για τα ήδη παχυλά χαρτοφυλάκιά τους. Αδιαμφισβήτητος συμποσιάρχης στο λουκούλλειο αυτό γεύμα ήταν βεβαίως η ΕΚΤ η οποία αφειδώς μοίραζε φτηνό ρευστό στις τράπεζες, αποκλείοντας όμως τα ίδια τα κράτη από το φτηνό αυτό χρήμα! Όμως επειδή "nothing fails like success", επειδή "what goes up, must come down" επειδή, επειδή .. ήρθε η ώρα του λογαριασμού για τους ντοπαρισμένους "εθνικούς πρωταθλητές" οι οποίοι εναγωνίως προσπαθούν να κερδίσουν χρόνο ώστε τα τεστ να μην εντοπίσουν τις τεράστιες ποσότητες αναβολικών που τους ανέβασαν στο σαθρό βάθρο των νικητών. Παραθέτουμε σημερινό δημοσίευμα από τον πιο διεισδυτικό ίσως ιστότοπο οικονομικών ειδήσεων στο ελληνικό διαδίκτυο, το www.sofokleous10.gr
Βυθίζουν σε τέλμα οι τράπεζες το ΧΑ!
Σάββατο, 31 Οκτώβριος 2009 00:45
Έντονο προβληματισμό για την τύχη του «τραπεζοκεντρικού» Χρηματιστηρίου της Αθήνας γεννούν στους ξένους επενδυτές οι τελευταίες δραματικές εξελίξεις στο δημοσιονομικό πεδίο, καθώς οι ελληνικές τράπεζες, με τα τεράστια χαρτοφυλάκια κρατικών ομολόγων που «έχτισαν» τους τελευταίους μήνες για να αποκομίσουν εύκολα κέρδη, απειλούν να παρασύρουν σε τέλμα και τη χρηματιστηριακή αγορά.
Μέχρι και πρόσφατα, η πορεία της αγοράς έμοιαζε να έχει αποσυνδεθεί από τις δημοσιονομικές εξελίξεις: ακόμη και η κρίση χρηματοδότησης του Δημοσίου στις αρχές του χρόνου, με την εκτίναξη των spread των ομολόγων σε πρωτοφανή ύψη, είχε μετατραπεί από τους Έλληνες τραπεζίτες σε μια μεγάλη ευκαιρία εύκολων κερδών, καθώς επανήλθαν δυναμικά στις δημοπρασίες κρατικών ομολόγων, ανέβασαν τις θέσεις τους σε κρατικούς τίτλους ακόμη και πάνω από τα 60 δις. ευρώ και εκμεταλλεύθηκαν κατά τον αποδοτικότερο τρόπο τις υψηλές αποδόσεις των κρατικών τίτλων.
Ως τώρα, θα έλεγε κανείς ότι οι τράπεζες «χτύπησαν φλέβα χρυσού» στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg, τα ελληνικά ομόλογα έχουν απόδοση-ρεκόρ φέτος μεταξύ των τίτλων όλων των ανεπτυγμένων χωρών, καθώς έχουν αποδώσει 11% στους τυχερούς κατόχους τους, υπό μορφή τόκων και κεφαλαιακών κερδών από τη μείωση των spread τους τελευταίους μήνες. Οι φορολογούμενοι, βέβαια, «πλήρωσαν» την κερδοφορία των τραπεζών, καθώς στο 9μηνο οι δαπάνες τόκων του Δημοσίου είχαν αυξηθεί κατά 659 εκατ. ευρώ, παρότι η ΕΚΤ έχει μειώσει θεαματικά το βασικό επίπεδο επιτοκίων στην Ευρωζώνη, που είναι πλέον μόλις 1%.
Το μεγάλο κερδοσκοπικό παιχνίδι των τραπεζών με τα ομόλογα του Δημοσίου δεν θα μπορούσε να είχε εξελιχθεί χωρίς τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Για να αντιμετωπισθεί η κρίση, η ΕΚΤ πρόσφερε ρευστότητα σε μεσοπρόθεσμη βάση στις τράπεζες χωρίς τον παραμικρό περιορισμό: χονδρικά, όσα ζητούσαν, τόσα έπαιρναν! Σύμφωνα με τα τελευταία δημοσιευμένα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (λογιστική κατάσταση Αυγούστου 2009) ο δανεισμός των εμπορικών τραπεζών είχε εκτιναχθεί στα 41 δις. ευρώ, ενώ δεσμευθεί ως εγγύηση χρεόγραφα υψηλής διαβάθμισης –κυρίως κρατικά- αξίας άνω των 71 δις. ευρώ!
Μέσα από το αέναο –φαινομενικά…- παιχνίδι του ραντιέρη, οι τράπεζες αξιοποίησαν τη μεγάλη διαφορά ανάμεσα στο κόστος δανεισμού από την ΕΚΤ και στα επιτόκια των κρατικών ομολόγων για να αποκομίσουν κέρδη που «ισοφάρισαν» τις ζημιές τους από όλα τα άλλα πεδία δραστηριοτήτων. Αρκεί να αναφερθεί, ότι μέχρι και τον περασμένο Ιούλιο το «ισοζύγιο τόκων» (διαφορά δεδουλευμένων τόκων από δάνεια και δεδουλευμένων τόκων καταθέσεων) παρέμενε για τις τράπεζες αρνητικό, αλλά παρά ταύτα κατάφεραν να εμφανίσουν σχετικά υψηλή κερδοφορία το α’ εξάμηνο, χάρη κυρίως στα κέρδη από τα χαρτοφυλάκια ομολόγων.
«The party is over»
Η νύχτα της 4ης Οκτωβρίου ήταν καθοριστική για να τεθεί σε κίνηση η αντίστροφη διαδικασία για τις τράπεζες, όπου τα χαρτοφυλάκια ομολόγων μετατρέπονται σε «βαρίδι», το οποίο απειλεί να παρασύρει και το Γενικό Δείκτη του ΧΑ, λόγω της μεγάλης συμμετοχής των τραπεζικών μετοχών στη συνολική κεφαλαιοποίηση της αγοράς. Η Ελλάδα κοιμήθηκε τη νύχτα των εκλογών με πρόβλεψη για έλλειμμα της τάξεως του 6-8% φέτος, αλλά μετά την επικράτηση του ΠΑΣΟΚ και την εμφάνιση των πραγματικών στοιχείων για την οικονομία «ξύπνησε» με πρόβλεψη για ένα εφιαλτικό έλλειμμα, που θα προσεγγίσει το 13% του ΑΕΠ, αν τελικά δεν το υπερβεί.
Η αποκάλυψη-σοκ για το τραγικό δημοσιονομικό αδιέξοδο της χώρας αλλάζει και τον τρόπο που αξιολογούν οι ξένοι επενδυτές τις τραπεζικές μετοχές, καθώς όλοι αντιλαμβάνονται πλέον, ότι πολύ γρήγορα οι ελληνικές τράπεζες, αν κάτι δεν πάει καλά με την προσπάθεια δημοσιονομικής εξυγίανσης που ξεκίνησε ο κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου, θα βρεθούν με τον… μουτζούρη των ελληνικών ομολόγων σε δεσπόζουσα θέση στα χαρτοφυλάκιά τους και θα είναι αντιμέτωπες με ζημιές που θα μπορούσαν θεωρητικά να εξαφανίσουν εύκολα την κεφαλαιακή βάση τους.
Δεν είναι τυχαίο ασφαλώς, ότι η υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης του ελληνικού Δημοσίου από την Fitch συνοδεύθηκε από την άμεση και ανάλογη υποβάθμιση των πιστοληπτικών αξιολογήσεων των ελληνικών τραπεζών, ενώ στην ίδια κατεύθυνση θα κινηθεί και ο οίκος Moody’s, αμέσως μόλις ολοκληρώσει την επόμενη εβδομάδα τη διαδικασία υποβάθμισης της πιστοληπτικής αξιολόγησης της χώρας. «Δημόσιο και τράπεζες θα κινηθούν χέρι-χέρι στο εξής», τονίζει αναλυτής μεγάλης ευρωπαϊκής τράπεζας, υπογραμμίζοντας ότι με τον τρόπο αυτό οι τράπεζες έχουν μεταβληθεί σε ιμάντα μεταφοράς της δημοσιονομικής αναταραχής στο Χρηματιστήριο.
Προς το παρόν, η πίεση στους τραπεζικούς ισολογισμούς είναι ελεγχόμενη, καθώς μετά τις εκλογές το άνοιγμα των spread δεν έχει ξεπεράσει τις 30-40 μονάδες βάσης, σε σχέση με τις 110 μονάδες των αρχών Σεπτεμβρίου. Προς το παρόν, δηλαδή, οι ζημιές από τους κρατικούς τίτλους είναι χαμηλές και ίσως ήδη έχουν καλυφθεί, από τα κέρδη που ρευστοποίησαν το καλοκαίρι οι τράπεζες, προχωρώντας σε μικρές πωλήσεις ομολόγων.
Στην πραγματικότητα, όμως, οι τράπεζες έχουν να αντιμετωπίσουν και άλλη μια σοβαρή πρόκληση, που είναι σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητη από την έκβαση της προσπάθειας της κυβέρνησης να «μαζέψει» το δημοσιονομικό χάος. Αυτή τη φορά, η προειδοποίηση «the party is over» έρχεται από την Φραγκφούρτη, καθώς οι τραπεζίτες της ΕΚΤ –για την ακρίβεια: οι συντηρητικότεροι του Συμβουλίου- αρχίζουν να αισθάνονται άβολα με την τεράστια ρευστότητα που έχουν διαχύσει στην οικονομία της Ευρωζώνης για να αντιμετωπισθεί η κρίση και να προειδοποιούν ότι πολύ συντομότερα από όσο φαντάζονται οι περισσότεροι θα πρέπει ο «ποταμός» να γυρίσει στην Φραγκφούρτη.
Το «γεράκι» της Μπούντεσμπανκ
Ο διοικητής της Μπούντεσμπανκ Άξελ Γουέμπερ, επικεφαλής των «σκληρών» του Συμβουλίου της ΕΚΤ, που πάντως πρόσφατα έχασε μια σημαντική «μάχη» με όσους είχαν ταχθεί υπέρ της ποσοτικής χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής, χτύπησε με αρκετή ένταση το καμπανάκι του κινδύνου, με δηλώσεις του την Πέμπτη.
Ο «ιέραξ» της Φραγκφούρτης τόνισε ότι η ρευστότητα θα πρέπει να αρχίσει να «μαζεύεται» από την ΕΚΤ πολύ πριν αρχίσει το επόμενο στάδιο «σφιξίματος» της νομισματικής πολιτικής, δηλαδή η επάνοδος των βασικών επιτοκίων σε «φυσιολογικότερα» επίπεδα. Η ΕΚΤ, τόνισε ο Γερμανός τραπεζίτης, οφείλει να διαμορφώνει την πολιτική της όχι ακολουθώντας τον οικονομικό κύκλο, δηλαδή περιμένοντας να σταθεροποιηθεί η ανάκαμψη και η δημιουργία θέσεων απασχόλησης, αλλά προκαταβολικά, ώστε να αντιμετωπίσει εν τη γενέσει τους τις όποιες πληθωριστικές πιέσεις.
Η προειδοποίηση Γουέμπερ ήταν μια προειδοποίηση που πρωτίστως απευθύνεται στους Έλληνες τραπεζίτες: σύμφωνα με πληροφορίες, η ΕΚΤ διαπιστώνει ότι οι ελληνικές τράπεζες είναι πρωταθλήτριες Ευρώπης στην άντληση ρευστότητας, με δανεισμό πολλαπλάσιο αυτού που θα τους αναλογούσε, με βάση τη συμμετοχή της χώρας στο ΑΕΠ της Ευρωζώνης και ήδη έχουν γίνει σχετικές νύξεις στην Τράπεζα της Ελλάδος, που έχει με τη σειρά της καλέσει τις τράπεζες να περιορίσουν σταδιακά τα ανοίγματά τους.
Οι εξελίξεις αυτές φέρνουν όλο και πιο κοντά το «γκρίζο» σενάριο για τις τράπεζες το 2010: αν υποχρεωθούν από την ΕΚΤ να επιστρέψουν τη ρευστότητα, άρα να σταματήσουν και το επικερδές «παιχνίδι» με τα ομόλογα, πριν επανέλθει σε ομαλότητα η οικονομία, για να κερδίζουν και πάλι από τη βασική τους δραστηριότητα στις χορηγήσεις, οι τράπεζες ίσως αντιμετωπίσουν μια χρονιά δυσκολότερη και από τη φετινή, καθώς θα χάσουν το βασικό «μαξιλάρι» προστασίας των ισολογισμών τους. Και αυτός είναι ένας παράγοντας σοβαρού ρίσκου, που κανένας σοβαρός επενδυτής στο ΧΑ δεν θα μπορούσε να αγνοήσει…
Πηγή: www.sofokleous10.gr: http://www.sofokleous10.gr/portal2/toprotothema/toprotothema/2009-10-30-23-01-36-2009103016285/ Βυθίζουν σε τέλμα οι τράπεζες το ΧΑ!
Στις 13 και στις 19 Οκτωβρίου το Ελληνικό Δημόσιο προέβη και πάλι σε βραχυπρόθεσμο δανεισμό με την έκδοση νέων εντόκων γραμματίων συνολικής αξίας 4,96 δισ.€.
Αναλυτικά στις 13/10 άντλησε 1,28 δισ.€ μέσω εντόκων γραμματίων 6μηνης διάρκειας καθώς και άλλα 1,28 δισ.€ σε έντοκα 12μηνης διάρκειας. Επιπλέον αυτών στις 19/10 αντλήθηκαν 2,4 δισ.€ μέσω εντόκων γραμματίων 3μηνης διάρκειας.
Το ενδιαφέρον των dealers και των τραπεζών ήταν όπως πάντα ζωηρότατο. Γιατί όχι άλλωστε αφού η δουλειά του μεσάζοντα συνεπάγεται προμήθεια της τάξεως του 0,15 - 0,20 %.
Ας επικαιροποιήσουμε όμως τα στοιχεία του φετινού δημόσιου δανεισμού. Λοιπόν το κατάστιχό μας λέει ότι από 1η Ιανουαρίου 2009 ο ακαθάριστος δανεισμός του Δημοσίου είναι:
3,15 δισ.€ από τα έντοκα γραμμάτια του Ιανουαρίου, συν
5,5 δισ.€ από τα 5ετή ομόλογα, συν
2,8 δισ.€ από το 4ετές ομόλογο με private placement στις 6 Φεβρουαρίου, συν
7 δισ.€ από το 3ετές ομόλογο, συν
7,5 δισ.€ από το 10ετές ομόλογο, συν
3 δισ.€ από το 4ετές ομόλογο με private placement στις 24 Μαρτίου, συν
7 δισ.€ από το 5ετές ομόλογο στις 31 Μαρτίου, συν
2,03 δισ.€ από τα έντοκα γραμμάτια στις 7 Απριλίου, συν
2,08 δισ.€ από τα έντοκα γραμμάτια στις 14 Απριλίου, συν
7,5 δισ.€ από το 3ετές ομόλογο στις 27 Απριλίου
8 δισ.€ από το 10ετές ομόλογο στις 2 Ιουνίου
1,82 δισ.€ από τα 6μηνα και ετήσια έντοκα γραμμάτια στις 14 Ιουλίου
2,4 δισ.€ από τα 3μηνα έντοκα γραμμάτια στις 21 Ιουλίου
1,28 δισ.€ από τα 6μηνα έντοκα γραμμάτια στις 13 Οκτωβρίου
1,28 δισ.€ από τα 12μηνα έντοκα γραμμάτια στις 13 Οκτωβρίου
2,4 δισ.€ από τα 3μηνα έντοκα γραμμάτια στις 19 Οκτωβρίου
Άρα ως σήμερα (26/10/09) το σύνολο του φετινού ακαθάριστου δανεισμού ανέρχεται στα 64,74 δισ.€. Υπενθυμίζεται ότι στον ψηφισμένο από το Κοινοβούλιο κρατικό προϋπολογισμό Αλογοσκούφη για το 2009 είχε προβλεφθεί ότι οι δανειακές ανάγκες της κεντρικής κυβέρνησης θα ανέρχονταν στα 40,7 δισ.€. Στη συνέχεια το ποσό αυτό ανέβηκε στα 42 δισ.€ και το Φεβρουάριο αναθεωρήθηκε (ανοδικά πάντα!) στα 43,7 δισ.€. Την Τρίτη 28 Απριλίου η μπάλα έφυγε πολύ πιο μακριά και το δανειακό πρόγραμμα εκτινάχθηκε στα 50 δισ.€. Ύστερα το δανειακό πρόγραμμα όχι μόνο ξεπέρασε τον (πολλάκις αναθεωρημένο) στόχο των 55 δισ.€ αλλά βρέθηκε και μια ανάσα από το φράγμα των 60 δισ.€. Τώρα κι αυτό το 60άρι αποτελεί πια παρελθόν καθώς πάμε για 70 δισ.€ και βλέπουμε..
Ενημερώνουμε παλιότερο ποστ με τον κατάλογο των αμερικανικών τραπεζών που έχουν ρίξει κανόνι από τις αρχές του 2008 ως σήμερα. Στις 10 Αυγούστου που είχαμε δημοσιεύσει το τελευταίο σχετικό ποστ ο κατάλογος των θυμάτων αριθμούσε 98 ονόματα. Σήμερα τα θύματα έχουν ξεπεράσει πλέον τα 130!
Θυμίζουμε ότι το 2008 συνολικά 26 τράπεζες αιτήθηκαν πτώχευσης εκ των οποίων οι 22 το β' εξάμηνο του 2008. Για το 2009 ο αριθμός των θυμάτων έχει ως τώρα διαμορφωθεί στα 106. Από τον κατάλογο λείπουν και καμιά 20αριά Credit Unions. (Πηγή: FDIC).
Επίσης, απουσιάζουν οι εξής τραπεζολεβιάθαν: η Lehman Brothers, η Bear Stearns και η Wachovia που ήταν investment banks κι όχι commercial banks. Επιπλέον, στον κατάλογο πρέπει να προστεθούν τα πιστωτικά ιδρύματα χορήγησης επισφαλών στεγαστικών δανείων (τα λεγόμενα subprime mortgage lenders) όπως οι Countrywide Financial, Fannie Mae και Freddie Mac. Τέλος, ο κατάλογος συμπληρώνεται με τον ασφαλιστικό γίγαντα AIG (American International Group).
