Τι έχουν και ψοφάνε τα καημένα; Οφ-σορ και παράκτιοι φορολουφαδόροι

Αναρωτιέμαι αν τα δημόσια οικονομικά που εδώ και χρόνια πάνε από επιτήρηση σε επιτήρηση, από τη Σκύλλα στη Χάρυβδη, από τον Προκρούστη στον Πιτυοκάμπτη, από τον Αλμούνια στον Τρισέ, .... θα βρισκόντουσαν στην άθλια αυτή κατάσταση αν: α) στριμώχνανε όσους φοροαποφέυγουν μέσω οφ-σορ, β) αν φορολογούνταν οι μέτοχοι των νομικών προσώπων (επιχειρήσεων) όπως φορολογείται κάθε απλός έλληνας, γ) αν φορολογούταν η μεγάλη ακίνητη περιουσία.

Διότι αν γινόντουσαν όλα αυτά όχι μόνο τα δημόσια οικονομικά θα ήταν σε πολύ καλύτερη κατάσταση αλλά και το πολιτικό προσωπικό της χώρας θα είχε πόρους να ασκήσει πολιτικές και κατά συνέπεια δεν θα έτρεχε πίσω από τον ποδόγυρο της διαπλοκής σαν πεινασμένη ψυχοκόρη. Καλά τα θεσμικά μέτρα (διαφάνεια, ευθύνη υπουργών κτλ) αλλά όλα ξεκινάνε και, εν τέλει, καταλήγουν στην πολιτική πράξη και τις υλικές της προϋποθέσεις.
Διαβάστε το παρακάτω άρθρο από το σημερινό φύλλο της εφημερίδας "ΤΑ ΝΕΑ".

Ως μία από τις πλέον δραστήριες χώρες στον τομέα της υπεράκτιας οικονομίας περιγράφει την Ελλάδα το Παγκόσμιο Δίκτυο Φορολογικής Δικαιοσύνης. Όπως επισημαίνει ο επικεφαλής του διεθνούς τμήματος της οργάνωσης κ. Τζον Κρίστενσεν σε τηλεφωνική συνέντευξη που παραχώρησε στα «ΝΕΑ», «γνωρίζουμε ότι υπάρχουν πάρα πολλές υπεράκτιες εταιρείες ελληνικών συμφερόντων που φοροδιαφεύγουν ή αποφεύγουν να πληρώσουν φόρους».
«Ωστόσο, δεν έχουμε πλήρη εικόνα για το μέγεθος της φοροαποφυγής και της φοροδιαφυγής από οφ σορ στην Ελλάδα».

Σύμφωνα με εκτιμήσεις ελεγκτικών αρχών και τραπεζικών πηγών, οι οφ σορ ελληνικών συμφερόντων ξεπερνούν κατά πολύ τις 10.000. «Οι υπεράκτιες εταιρείες που έχουν στα περιουσιακά τους στοιχεία μόνο ένα ακίνητο μεγάλης αξίας και τίποτα άλλο υπολογίζονται σήμερα στις 1.500. Κατά την εκτίμησή μου αυτές που δραστηριοποιούνται στα χρηματιστηριακά και στις επενδύσεις υπερβαίνουν τις 10.000», λέει στα «ΝΕΑ» ο κ. Παναγιώτης Δουβής, πρώην διευθυντής Οικονομικών Ερευνών του ΣΔΟΕ και συγγραφέας του βιβλίου «Οffshore δραστηριότητες». Βάσει μη επιβεβαιωμένων εκτιμήσεων, το μέγεθος της απώλειας εσόδων του κράτους ανέρχεται στα 6 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ οι ελληνικών συμφερόντων υπεράκτιες διακινούν περί τα 500 δισ. ευρώ.

Ωστόσο, δεν είναι μόνο η φοροδιαφυγή και η φοροαποφυγή που προβληματίζουν τους ελεγκτικούς μηχανισμούς: όπως αναφέρουν πηγές της Υπηρεσίας Ειδικών Ελέγχων- πρώην ΣΔΟΕ- από τις 15.000 αναφορές για ύποπτες συναλλαγές που έχουν γίνει τα τελευταία 12 χρόνια στην αρμόδια επιτροπή για το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, σε περίπου 10.500 εμπλέκονταν είτε άμεσα είτε έμμεσα οφ σορ εταιρείες.

Δεν δίνουν στοιχεία
«Για ξέπλυμα προτιμώνται οι Μπαχάμες, οι Γρεναδίνες και ο Άγιος Βικέντιος, τα νησιά Μάρσαλ και γενικότερα οι απομακρυσμένοι από την Ευρώπη φορολογικοί παράδεισοι που δεν συνεργάζονται με τις Αρχές», επισημαίνουν οι ίδιες πηγές.

«Αυτήν τη στιγμή στον πλανήτη υπάρχουν περισσότεροι από 70 φορολογικοί παράδεισοι. Οι εκτιμήσεις για το σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών όσον αφορά τη φοροαποφυγή και τη φοροδιαφυγή μέσω οφ σορ ανέρχονται στο 2,25% του ΑΕΠ της Ε.Ε.», λέει στα «ΝΕΑ» ο κ. Κρίστενσεν.

Οι λόγοι για τους οποίους πολλοί Έλληνες προτιμούν να ιδρύσουν μια υπεράκτια εταιρία αντί μιας ελληνικής ανώνυμης ή ομόρρυθμης είναι πολλοί: κατ΄ αρχάς, μια υπεράκτια εταιρεία μπορεί να συσταθεί μέσα σε μία μόλις ημέρα, από έναν και μόνο μέτοχο και με ελάχιστο κόστος. Μάλιστα, εξειδικευμένα δικηγορικά γραφεία αναλαμβάνουν και μέσω Ίντερνετ την ταχύτατη σύστασή της. Αντίθετα για μία ελληνική ανώνυμη εταιρεία απαιτούνται πάνω από 70.000

ευρώ, ανάμειξη δικηγόρου, συμβολαιογράφου και εποπτευουσών αρχών, δύο μέτοχοι το λιγότερο και χρονικό διάστημα τουλάχιστον μιας εβδομάδας.

Ακόμα πιο σημαντικό προνόμιο των υπεράκτιων εταιρειών θεωρείται η δυνατότητα διατήρησης της ανωνυμίας: ανάλογα με τον φορολογικό παράδεισο όπου έχει έδρα η υπεράκτια, είτε δεν υπάρχει υποχρέωση γνωστοποίησης των πραγματικών μετόχων είτε είναι δυνατή η γνωστοποίηση «ονομαστικών» μετόχων, οι οποίοι κατέχουν τις μετοχές για λογαριασμό άλλων. Υπό κανονικές συνθήκες, για να γνωστοποιηθούν τα στοιχεία των πραγματικών μετόχων των υπεράκτιων απαιτείται αίτημα δικαστικής συνδρομής προς τον φορολογικό παράδεισο όπου εδρεύει η οφ σορ. «Είναι μεγάλο πρόβλημα το γεγονός ότι οι περισσότεροι φορολογικοί παράδεισοι δεν συνεργάζονται επί της ουσίας με τις Αρχές- ακόμα και όταν υποβάλλονται αιτήματα δικαστικής συνδρομής. Ακόμα όμως και στην περίπτωση του Λονδίνου και των “δορυφόρων” του φορολογικών παραδείσων, τα αιτήματα δικαστικών συνδρομών αντιμετωπίζονται με “ψυχρότητα”», λέει ο κ. Κρίστενσεν.

«Τα τελευταία τρία χρόνια ελήφθησαν στοιχειώδη μέτρα ούτως ώστε οι Αρχές των φορολογικών παραδείσων να συγκεντρώνουν κάποια στοιχεία για τα φυσικά πρόσωπα. Ανάλογα δε με τον τόπο όπου εδρεύουν οι οφ σορ υπάρχει διαφορετική αντιμετώπιση των αιτημάτων δικαστικής συνδρομής. Για παράδειγμα στο Άιλ οφ Μαν, στη Βρετανία, δίνουν ευκολότερα στοιχεία φυσικών προσώπων- κατόπιν αιτήματος πάντα. Πολύ πιο δύσκολα μπορείς να βρεις πληροφορίες για τους ιδιοκτήτες μιας υπεράκτιας στο Ναούρου», αναφέρουν πηγές της ΥΠΕΕ.

Ωστόσο, δικηγόροι που γνωρίζουν σε βάθος το σύστημα αναφέρουν ότι το προνόμιο της «υπεράκτιας» ανωνυμίας είναι... διάτρητο: «Με μερικές χιλιάδες ευρώ μπορεί κανείς να βρει όχι μόνο ποιοι είναι οι πραγματικοί ιδιοκτήτες οφ σορ, αλλά και παραστατικά των εντολών που δίνουν», επισημαί- νουν.

Το κόλπο με τα ακίνητα

ΟΙ ΠΛΕΟΝ βασικοί λόγοι για τους οποίους προτιμώνται οι υπεράκτιες είναι η αποφυγή τού πόθεν έσχες, είτε πρόκειται για απόκτηση μεγάλης περιουσίας είτε για έσοδα από παράνομες δραστηριότητες, καθώς και η αποφυγή καταβολής φόρων κατά τη μεταβίβαση ακινήτων, αφού ο εκάστοτε κάτοχος των μετοχών της υπεράκτιας εταιρείας αποκτά και την κυριότητα του ακινήτου. Ο φορολογικός νόμος του 2002 προσπάθησε να βάλει φρένο στη φοροαποφυγή στα ακίνητα των υπεράκτιων, επιβάλλοντας ειδικό ετήσιο φόρο 3% επί της αντικειμενικής τους αξίας. Πράγμα που εν μέρει κατάφερε:

«Πριν από το 2003 υπήρχαν τουλάχιστον 3.000 υπεράκτιες εταιρείες με μοναδικό περιουσιακό στοιχείο ένα ακίνητο μεγάλης αξίας. Υπολογίζεται ότι μετά την εφαρμογή του νόμου του 2002- κατά την προθεσμία των έξι μηνών που δινόταν τότε- ο αριθμός αυτών των οφ σορ μειώθηκε κατά 50%. Όμως, εξαιρέθηκαν οι ασχολούμενοι με τη ναυτιλία», επισημαίνει ο πρώην διευθυντής Οικονομικών Ερευνών του ΣΔΟΕ κ. Δουβής. Επιπλέον, ο νόμος του 2002 επιχείρησε να περιορίσει τα φαινόμενα των τριγωνικών συναλλαγών και των υπερτιμολογήσεων με την κατάργηση της έκπτωσης των δαπανών που πραγματοποιούνταν από επιχειρήσεις που εδρεύουν στην Ελλάδα προς υπεράκτιες.

Σε αυτήν τη ρύθμιση όμως οι ενδιαφερόμενοι εντόπισαν ένα «παραθυράκι»: «Από το 2003 και μετά, στις ελληνικές επιχειρήσεις δεν αναγνωρίζονται οι δαπάνες όταν τα τιμολόγια έχουν εκδοθεί από οφ σορ. Βρέθηκε όμως μία μέθοδος, ώστε στα τιμολόγια μεταξύ της υπεράκτιας και του Έλληνα επιχειρηματία να μεσολαβεί μία εταιρεία “αντιπροσώπευσης” (nominee company), που συνήθως έχει έδρα στη Μεγάλη Βρετανία και έτσι να χάνονται τα ίχνη της οφ σορ», λέει ο κ. Δουβής. Και στον τομέα των ακινήτων όμως έχει ήδη δημιουργηθεί πατέντα για χαμηλότερο φορολογικό συντελεστή, μείωση φόρου μεταβίβασης και άλλες ελαφρύνσεις.

Δημιουργούνται κτηματομεσιτικές εταιρείες (real estate) οι οποίες έχουν στην κατοχή τους τα ακίνητα και ως ιδιοκτήτης των εταιρειών αυτών εμφανίζεται μία υπεράκτια. Ωστόσο, επειδή η σύσταση των κτηματομεσιτικών εταιρειών και των υπεράκτιων για τη συγκεκριμένη πατέντα υπολογίζεται ότι κοστίζει τουλάχιστον 5.000 ευρώ τον πρώτο χρόνο και 3.000-4.000 ευρώ ετησίως για τα επόμενα, απευθύνονται στα υψηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια.